تأثیر شوری و دما بر جوانه زنی بذر گیاه وسمه (indigofera tinctoria)

وسمه (indigofera tinctoria) گیاه ناشناخته ای است که اخیراً به­دلیل خصوصیات دارویی- صنعتی آن مورد توجه قرار گرفته است. اطلاعات کمی در مورد اثرات دما و شوری بر جوانه زنی بذر گیاه وسمه وجود دارد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر دما و شوری بر جوانه زنی وسمه بود. به­همین منظور دو آزمایش مجزا در سال 1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. در آزمایش اول تیمارها شامل دماهای مختلف 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد، و آزمایش دوم شامل 6 سطح شوری{صفر (شاهد)، 2، 3، 4، 5 و 6 دسی­زیمنس بر متر} از منبع کلریدسدیم در نظر گرفته شد. برای تعیین درصد جوانه زنی نسبت به زمان و نیز زمان تا 50 درصد جوانه زنی از توابع دندان مانند، دو تکه ای، بتا و درجه­ی دوم استفاده شد. برای انتخاب مدل برتر از میان مدل های مختلف شاخص هایی همچون پارامترهای معادله­ی رگرسیون خطی، ضریب تبیین (r2)، ضریب همبستگی و مجذور میانگین مربعات خطا (rmsd) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین مدل برای توصیف سرعت جوانه زنی بذر نسبت به زمان و نیز زمان تا 50 درصد جوانه زنی تابع دوتکه ای است. براساس این مدل مقدار دمای پایه، مطلوب و سقف برای جوانه زنی به­ترتیب 27/10، 26/28 و 50/39 درجه سانتی گراد به­دست آمد. در این بررسی، روز بیولوژیک (تعداد روز موردنیاز برای جوانه زنی تحت شرایط دمای مطلوب یا به­عبارت دیگر حداقل تعداد روز از آبنوشی تا جوانه زنی) 21/1 بود. کاربرد سطح شوری کم (2 دسی زیمنس بر متر) موجب افزایش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و کاهش وزن ریشه چه وسمه شد. با افزایش شوری درصد جوانه زنی و رشد ریشه چه کاهش یافت. همچنین، سطوح بالای شوری سبب کاهش بیشتر رشد ریشه چه نسبت به ساقه چه شد.